Sprawność psychofizyczna kierowców starszych a regulacje prawne
W ostatnim czasie doniesienia medialne przedstawiały tzw. “wizję zero”, którą w życie chce wprowadzić w następnych dekadach Komisja Europejska (KE). Plan ten zakłada opracowanie odpowiednich regulacji prawnych, które w myśl organu legislacyjnego mają przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na europejskich drogach. KE pod lupę wzięła tym razem “kierowców starszych” (przyp. kat. B), którzy w niedalekiej przyszłości mieliby przechodzić obowiązkowe badania psychologiczne i lekarskie.
Temat badania kierowców po 65 roku życia został “podgrzany” bezpośrednio przed wyborami parlamentarnymi. W rzeczywistości wieloletnie plany badania tejże grupy nadal są tylko planami lub w niektórych przypadkach opracowanymi projektami. Należy pamiętać, że o wprowadzeniu tego typu prawa decydowałyby państwa członkowskie (przyp. np. Polska mogłaby wprowadzić takie prawo od razu, lub za kilka lat). Zwolennicy dodatkowych badań wskazują na funkcjonujące już rozwiązania np. w Hiszpanii lub Szwajcarii. Wciąż w sferze koncepcji kształtują się założenia dotyczące wieku osób badanych oraz szczegółów dotyczących diagnozy.
Problem niewątpliwie istnieje, szczególnie w Europie jako związku narodów o starzejących się społeczeństwach. Warto podkreślić, że co 5 osoba (20%) w Europie zachodniej jest w wieku 65+ (przyp. w Polsce (15%)). Ta wartość będzie wzrastać: zdrowy styl życia osób starszych, lepsza medycyna, nowe technologie w motoryzacji, zmiany w systemie pracy i przechodzenia na emeryturę. Instytut Transportu Samochodowego podaje, że w Polsce jest ponad 8 milionów kierowców w wieku 50 i więcej lat posiadających kat. B, a liczba ta będzie dynamicznie wzrastać.
Badanie psychologiczne kierowców starszych
Badania osoby starszej (np. po 65 r.ż.) mają diagnozować problemy dot. sprawności funkcjonowania procesów poznawczych oraz sprawności psychomotorycznej. Jeżeli kierowca zakończyłby badania wynikiem negatywnym, nie będzie mógł przedłużać swoich uprawnień (zapewne będzie istniała możliwość odwołania się od takich wyników).
Ciężko określić kim tak naprawdę jest “kierowca starszy”. Sprawność psychofizyczna obniża się po 55 roku życia; progresywne pogarszanie się wyników w zakresie koordynacji wzrokowo ruchowej ulega pogorszeniu począwszy od 45 roku życia; według badań kierowcy starsi, które stanowią realne zagrożenie na drodze (m.in. choroby neurodegeneracyjne) to kierowcy powyżej 75 roku życia. Być może granica 65 lat jest granicą postawioną właściwie.
Sprawność psychofizyczna kierowcy starszego
Sprawność fizyczna: gorsza kondycja, gorszy wzrok i słuch, ograniczone pole widzenia, gorsze widzenie po zmroku, większe prawdopodobieństwo chorób (w tym chorób neurodegeneracyjnych), zaburzenia snu, gorsza sprawność.
Sprawność psychologiczna: gorsza pamięć, gorsza uwaga, mniejsze możliwości rozumowania, gorsze możliwości w zakresie spostrzegania, fobie, obniżony nastrój.
Kierowca 65+ gorzej widzi nocą, gorzej rozpoznaje obiekty na drodze, ma problemy przy dużym natężeniu ruchu, potrzebuje czasu na podjęcie właściwej decyzji, ma gorsze predyspozycje w zakresie spostrzegania – właściwej oceny sytuacji.
Co jest wyzwaniem dla kierowcy starszego? SKRZYŻOWANIE DRÓG (ilość bodźców, presja czasu, dziś mamy już 90-letnich kierowców kat. B w ich wypadku stłuczka na skrzyżowaniu jest niemal pewna); zatrzymanie się przy znaku STOP (niezauważenie znaku); skręcanie w lewo w podporządkowaną; radzenie sobie w sytuacjach złożonych.
Badacze podkreślają zasadność badań koordynacji wzrok-ruch (czas reakcji starszych kierowców może być o 1/3 gorszy – to może być kilka metrów na drodze).
Należy jednak pamiętać, że…
- KIEROWCA STARSZY – to często kierowca świadomy;
- KIEROWCA STARSZY – aktywny = bezpieczniejszy (liczba kilometrów przejechanych).
KIEROWCA STARSZY bezpieczny to kierowca samoświadomy, samokrytyczny, którego cechuje umiarkowana skłonność do poszukiwania wrażeń, kontrola temperamentalna przyczynia się do zmniejszenia możliwości wypadku.
WIEK to nie wszystko – ważna jest aktywność, doświadczenie,
Zalecenia dla kierowców starszych: ćwiczyć umysł, jeździć – praktykować; otwierać się na świat.
Badanie psychologiczne kierowców starszych z wykorzystaniem SDP – system
Za pomocą SDP – system możecie Państwo diagnozować kierowcę starszego we wszystkich niezbędnych sferach: funkcjonowania poznawczego, sprawności intelektualnej, cech osobowości oraz sprawności psychomotorycznej.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z konsultantem SDP – system
(w zakładce “oferta” znajdziesz namiary na naszych konsultantów)
